روایت «وَأَنْتَ خَلِیفَتِی فِی کُلِّ مُؤْمِنٍ مِنْ بَعْدِی» با سند معتبر

مقدمه:

یکی از ادله صریح بر خلافت و امامت بلا فصل امیر مؤمنان حضرت علی بن ابی طالب علیهما السلام، روایت معروف فوق است که در منابع اهل سنت با سند معتبر نقل شده است.

در این مختصر روایت فوق را از کتاب «السنة» ابن ابی عاصم از منابع معتبر اهل سنت نقل کرده و تصحیح دوتن از محققان این کتاب را ذکر کرده وسپس عکس کتابها را به نمایش می گذاریم.

الف: نقل روایت با تحقیق البانی

ابن ابی عاصم شیبانی یکی از علمای بزرگ اهل سنت متوفای اواخر قرن سوم هجری، این روایت را در کتاب «السنة» با سند معتبر ذیل نقل کرده است:

(986)- [1188] ثنا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّی، حَدَّثَنَا یَحْیَی بْنُ حَمَّادٍ، عَنْ أَبِی عَوَانَةَ، عَنْ یَحْیَی بْنِ سُلَیْمٍ أَبِی بَلْجٍ، عَنْ عَمْرِو بْنِ مَیْمُونٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم لِعَلِیٍّ: " أَنْتَ مِنِّی بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَی، إِلا أَنَّکَ لَسْتَ نَبِیًّا، إِنَّهُ لا یَنْبَغِی أَنْ أَذْهَبَ إِلا وَأَنْتَ خَلِیفَتِی فِی کُلِّ مُؤْمِنٍ مِنْ بَعْدِی ".

ابن عباس می گوید: رسول خدا صلی الله علیه وسلم برای علی فرمود: تو برای من، همانند هارون نسبت به موسی هستی؛ جز این که تو پیامبر نیستی. همانا سزاوار نیست که من از میان شما برده شوم، مگر این که تو جانشین من در میان تمام مؤمنان بعد از من هستی.

الشیبانی، عمرو بن أبی عاصم الضحاک (متوفای287هـ)، السنة، ج2، ص565، تحقیق: محمد ناصر الدین الألبانی، ناشر: المکتب الإسلامی - بیروت، الطبعة: الأولی، 1400هـ.

تصحیح روایت از سوی البانی

البانی وهابی روایات کتاب «السنة» ابن ابی عاصم را تحقیق کرده و نام آن را «ظلال الجنة فی تخریج السنة» گذاشته است.

وی در ذیل این روایت می نویسد:

1188. اسناده حسن. ورجاله ثقات رجال الشیخین غیر ابی بلج واسمه یحیی بن سلیم بن بلج. قال الحافظ: «صدوق ربما اخطأ».

سند روایت حسن و رجال سند همه موثق و رجال آن از راویان بخاری ومسلم هستند، جز ابی بلج (که از راویان بخاری و مسلم نیست)، و نام ابی بلج، یحیی بن سلیم بن بلج است. حافظ (ابن حجر عسقلانی) گفته است: او راستگو است.

الشیبانی، عمرو بن أبی عاصم الضحاک (متوفای287هـ)، السنة، ج2، ص565، تحقیق: محمد ناصر الدین الألبانی، ناشر: المکتب الإسلامی - بیروت، الطبعة: الأولی، 1400هـ.

ب: نقل روایت با تحقیق باسم الجوابره

دکتر باسم بن فیصل جوابره، از اساتید علوم حدیث دانشکده اصول دین در دانشگاه امام محمد بن سعود ریاض عربستان است. او نیز روایات کتاب «السنة» ابن ابی عاصم را تحقیق و تصحیح کرده است.

بعد از نقل روایت با سند فوق در پاورقی آن در صفحه 800 می نویسد:

اسناده حسن. رجاله رجال الشیخین غیر ابی بلج واسمه یحیی بن سلیم بن بلج، قال الحافظ: صدوق ربما اخطأ. وله شواهد سیأتی.

سند روایت حسن است. رجال روایت از راویان بخاری ومسلم هستند، جز ابی بلج (که از راویان بخاری و مسلم نیست)، و نام ابی بلج، یحیی بن سلیم بن بلج است. حافظ (ابن حجر عسقلانی) گفته است: او راستگو است و چه بسا اشتباه هم می کرده است. این روایت شواهدی هم دارد که به زودی ذکر می شود.